column.
lijst columns
lijst
lijst
lijst columns
C-lijst_frm.
institutionele Christendom met de gevestigde machten in ons deel van de wereld. Je kon vroeger niet botsen met de kerk, Katholiek of Protestant, zonder het tevens met de niet klerikale elite aan de stok te krijgen. Mogelijk was het daarbij niet eens een probleem als je een andere opvatting had dan wat de kerk leerde, als je die opvatting maar niet voorop stelde. Galilei, die na astronomische waarneming, het gelijk van Copernicus vaststelde, namelijk dat de aarde niet het middelpunt van het universum vormde, mocht dat als stelling nog wel verkondigen. Maar Galilei moest het niet te dol maken door zijn ondekking als Absolute Waarheid te presenteren, want absolute waarheden waren het exclusief bezit en privilege van de kerk(en). Eerst met de Verlichting, grondslag voor de moderne mens, ontviel het kerkelijke gezag het bezit van de waarheid..

Voor de moderne mens geldt dat macht niet synoniem is voor gelijk moeten krijgen en als er al Absolute Waarheden bestaan, die ieder redelijk mens zou moeten accepteren, deze een wetenschappelijk grond moeten hebben. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat elke bewering uit wetenschappelijke kring voor zoete koek moet worden geslikt, want ook binnen de wetenschap bestaan conflicterende stromingen en ook daar komt bedrog en ondeugdelijk of betwistbaar onderzoek voor. Maar anderzijds kunnen alleen wetenschappelijk gegronde uitspraken over de werkelijkheid als objectief, d.w.z. onafhankelijk van voorkeur, smaak of belang, beschouwd worden. Andere visies, maatschappelijk, politiek, filosofisch en religieus kunnen min of meer overtuigend zijn, maar kunnen alleen als waarheden van de aanhangers, als die van een stroming worden gepresenteerd. Daarom mogen uiteenlopende visies in een moderne omgeving ook naast elkaar bestaan, bestaat er het principe van de vrije meningsuiting en democratie, waarin uiteenlopende meningen in het stemhokje tot uiting mag worden gebracht. Daar zijn we het bij ons -fundamentalisten daargelaten- het toch allemaal over eens?

Maar dat vraag ik mij af. In de Volkskrant van 21 mei blijkt Maria van der Hoeven (OCW) het debat te willen openen over 'Intelligent Design' (ID), de gedachte dat achter het leven op aarde een 'bewust ontwerp' schuilgaat. Nu is ID een leuk onderwerp om over te filosoferen en het is mij zelf ook wel eens opgevallen, hoeveel samenhang zowel in het dode als in het levende universum bestaat. Kijk je echter waarom de minister vindt, dat juist dit thema aandacht verdient, dan gaat het echter niet om zomaar een interressante gedachte. ID wordt geassocieerd met de creationisten, de religieuze stroming die de letterlijke uitleg van het Bijbelse scheppingsverhaal aanhangt en in de USA er zelfs in geslaagd schijnt zijn de leer van Darwin uit een aantal scholen te bannen. Religie opnieuw als Absolute Waarheid. Van der Hoeven wil (nog?) niet zover gaan, maar ze brengt het idee van debat ID-evolutie wel naar voren, vanwege de moeite, die sommige Christenen en Islamieten bij ons hebben met de evolutieleer. 'Wat krijgen we nou?' dacht ik toen ik dat las, 'krijgen we wat het CDA betreft straks ook de vraag of seksuele voorlichting weer moet middels het verhaal over de bloemetjes en de bijtjes?'. Wat openhartige uitleg over seks ligt bij dezelde groepen ongetwijfeld ook moeilijk.

Het is al weer ca een week geleden en omdat iedereen zo bezig is met de Europese Grondwet dacht ik nog: 'ach laat maar zitten. Waarom zou Maria niet eens een domme uitlating mogen doen, tenslotte een minister in een kabinet, waarin dat niet ongebruikelijk is?'. Maar vandaag las ik op de teletekst, dat ook Balkenende wel wat ziet in een algemeen debat tussen religie en wetenschap. Nu ja, wat hem betreft stond niet de evolutietheorie ter discussie, maar waarden waar ook wetenschappers mee worstelen. Nu kan dat best zo zijn, maar waarom zou de discussie (bijvoorbeeld over gebruik van stamcellen) tussen wetenschap en religie moeten gaan? Niet-gelovigen zouden best ook ethische vragen kunnen hebben bij de vraag welke wegen de wetenschap mag betreden. De ministerpresident en zijn minister lijken in elk geval gemeen te hebben, dat meningen uit religieuze hoek ook voor andersdenkenden weer extra gewicht moeten krijgen. Ik wil niet stellen, dat we weer teruggaan naar de tijden van Copernicus en Galilei. Maar laten we het CDA toch maar wat in de smiezen houden.